ΦΑΣΗ Δ

Με την ολοκλήρωση του έργου «Εκτίμηση της δομής και της δυναμικής των πληθυσμών δενδρόκεδρου (Juniperus drupacea) και της αναπαραγωγικής βιολογίας του είδους» αναδεικνύεται νέα, επιστημονική γνώση για τον δενδρόκεδρο, το είδος αρκεύθου που παρουσιάζει ιδιαίτερο οικολογικό ενδιαφέρον και στον Πάρνωνα βρίσκεται στο κύριο και δυτικότερο όριο της φυσικής εξάπλωσής του στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Οι καταγραφές πεδίου στον Πάρνωνα υλοποιήθηκαν τα έτη 2020 – 2022 και σε συνδυασμό με τον συνολικό πειραματικό σχεδιασμό αποκαλύπτουν ένα σύνολο δεδομένων για την δομή του πληθυσμού του είδους, καθώς επίσης και για την αναπαραγωγική του βιολογία.

Από τα δεδομένα πεδίου συνάγεται ότι ο Πάρνωνας, με έμφαση στο νότιο τμήμα του, φιλοξενεί μικρού ως μεσαίου ύψους άτομα δενδρόκεδρου. Ακόμα, από τις εκτιμήσεις προκύπτει, ότι οι αμιγείς συστάδες δενδρόκεδρου στην ευρύτερη περιοχή παρουσιάζουν υψηλές τιμές πυκνότητας, με μέση τιμή >1000 άτομα ανά εκτάριο.

Σχετικά με την αναπαραγωγική ικανότητα του δενδρόκεδρου, οι μετρήσεις πεδίου έδειξαν ότι η πλειοψηφία των ατόμων ανήκει στην κατηγορία των νεαρών (δηλαδή μη αναπαραγωγικά άτομα, χωρίς κώνους), ενώ τα αρσενικά άτομα υπερτερούσαν αριθμητικά των θηλυκών (Θ/Α = 0,79) στις επιφάνειες παρακολούθησης. Αντίθετα, σε φυσικούς πληθυσμούς στο Λίβανο, η παραπάνω αναλογία πλησιάζει τη μονάδα, ενώ δεν παρατηρήθηκε διαφορά στο ύψος μεταξύ των αρσενικών και θηλυκών ατόμων.

Η μέση ετήσια παραγωγή κώνων ήταν σημαντική και υπολογίσθηκε σε 160,7±24,4 κώνους ανά δένδρο. Επιπλέον, παρά την φαινομενικά υψηλή παραγωγή σπερμάτων ανά εκτάριο, οι τιμές της φυσικής αναγέννησης που καταγράφηκαν (εντός των διατομών παρακολούθησης) ήταν χαμηλές, με ένα μέσο αριθμό αρτιβλάστων και φυταρίων <0,5 ανά τετραγωνικό μέτρο, συμπεραίνοντας πως ο αριθμός των σπερμάτων που φυτρώνουν αλλά και των αρτιβλάστων που τελικά επιβιώνουν σε φυσικές συνθήκες είναι ιδιαίτερα χαμηλός.

Σημαντικές επίσης ήταν οι παρατηρήσεις στο πεδίο όσον αφορά την διασπορά των κώνων και κατά συνέπεια των σπερμάτων του είδους. Φαίνεται πως στην διασπορά συμμετέχουν τόσο θηλαστικά όσο και πτηνά. Μάλιστα, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, και σε αντίθεση με τα αναμενόμενα από τη βιβλιογραφία, εντοπίστηκε σημαντικός αριθμός περιττωμάτων που περιείχαν ολόκληρους κώνους ή κώνους χωρίς το σαρκώδες περίβλημα από το είδος μελέτης. Από τις πρώτες αναλύσεις φαίνεται πως τα θηλαστικά που συμμετέχουν στην διασπορά είναι η αλεπού καθώς και το αγριογούρουνο. Τέλος, όσον αφορά την διασπορά μέσω πτηνών φαίνεται πως κάποιο είδος τρυποκάρυδου (δρυοκολάπτη) καταναλώνει και πιθανώς συμμετέχει στην διασπορά των σπερμάτων.

Σχετικά με τη μελλοντική παρουσία και διατήρηση του δενδρόκεδρου στον Πάρνωνα, φαίνεται πως η ευρύτερη περιοχή, τόσο το νότιο όσο και το βόρειο τμήμα του βουνού, θα βρεθεί αντιμέτωπη με μειωμένες περιόδους ψύχους καθώς επίσης και αυξημένη ξηρασία κατά την περίοδο εμφάνισης των αρτιβλάστων του είδους. Ο περιορισμός των περιόδων, κατάλληλων για ψυχρή στρωμάτωση αλλά και οι αυξημένες θερμοκρασίες με παράλληλη την απουσία νερού, ενδέχεται να προκαλέσει σημαντική μείωση των αρτιβλάστων που εμφανίζονται αλλά και εγκαθίστανται επιτυχώς στο πεδίο, θέτοντας σε κίνδυνο την επιβίωση του είδους στην περιοχή.